Wat kan OLDACTION voor mbo & hbo opleidingen betekenen?
Lees- en planniveau 1 voor mbo- & hbo opleiders en derde of vierdejaars studenten.

Sociaal innoveren op het gebied van 55-plus Sport & Leefstijl 
De tijd is rijp voor sociale innovatie op het gebied van 55-plus Sport & Leefstijl. De ‘nieuwe’ generatie ouderen - geboren in de jaren veertig, vijftig en begin zestig – heeft daaraan behoefte en is bereid om dat zelf vorm en inhoud te geven. Met zelfstandig, zelfverantwoordelijk, fysiek en mentaal actief en sportgericht handelen, is deze generatie bekend. Ze leeft bovendien gemiddeld langer en gezonder dan de oude, vooroorlogse generatie. Gebeurtenissen en ontwikkelingen in de samenleving c.q. cultuur beïnvloeden ons gedrag en opvattingen. En er is, in de afgelopen decennia, veel en snel veranderd¹ . En dat zal ook zo blijven doorgaan. Een fysiek en mentaal actieve, gezonde en zinvolle leefstijl is daarop een goed antwoord². Die leefstijl zal in elke levensfase toepasbaar zijn, maar verandert naar inhoud en ‘wijze van deelnemen’ als het gaat om taken en activiteiten op het gebied van werk, zorg, ontspanning en ontwikkeling. Met zo’n leefstijl blijf je ‘midden in de samenleving’ staan. Dagelijks bewegen en sporten en leren en ontwikkelen zijn de twee meest dominante kenmerken hiervan. De pijlers voor het bestaan van de nieuwe (en toekomstige) generatie.
Vanaf 2006 heeft het Sociaal en Cultureel planbureau in verschillende sociaal wetenschappelijke studies¹, de bouwstenen voor veranderingen onderzocht en beschreven. Het besef neemt toe dat we onze omgeving kunnen veranderen c.q. ontwikkelen om er persoonlijk en samen meer uit te halen. Daarvoor moeten we willen investeren in de toekomst en met name: in jezelf, in de relaties met anderen, in omgevingen en in het inspireren van anderen. 

Rol van opleiding en het delen van kennis en ervaringen 
Veel hbo en mbo opleidingen richten zich op het werk- en leefgebied van ‘Sport & Leefstijl’. Relatief  weinig opleidingen richten zich expliciet op de steeds groter wordende groep van 55 tot 75 jarigen. Ze hebben behoefte aan ‘anders leven, sporten en ontwikkelen’ omdat de samenleving en onze cultuur daarvoor uitdagingen bieden. En ook de zeventigjarige van ‘nu’ is daar gevoelig voor. Wat verandert er? Lees eens op onze site www.oldaction.nl  bij WERKWIJZE OA CLUB over Sociale innovatie voor de 55-plusser die 'anders' wil sporten en leven.  Een aanstaande professional die straks met zo’n groep te maken krijgt zal daarmee heel bewust rekening moeten houden, zoals beschreven is bij Zoeklicht op 55-plus Sport & Leefstijl en  eveneens te vinden bij WERKWIJZE OA CLUB. Een opleiding zal voor de  (aanstaande) professional ‘een visie en missie’ op een werkgebied, zoals 55-plus Sport & Leefstijl, formuleren. We hopen dat wij hieraan vooral inhoudelijk een bijdrage kunnen leveren.
Wij promoten vanaf 2010 - landelijk - sociale innovatie op het gebied van 55-plus Sport & Leefstijl. En met ondersteuning van professionals zoals (oud) vakleraren lichamelijke opvoeding of ervaren sporttrainers of coaches als kartrekkers, coördinatoren of leefstijlcoaches. Zie daarvoor bij HOME. We proberen die innovatie ‘van bovenaf’ (via opleidingen en branche- of belangenorganisaties) en ‘van onderop’ (via coördinatoren, kartrekkers, leefstijlcoaches en de deelnemers zelf) te stimuleren. Bij WERKWIJZE op onze site doen we verslag van onze ontwikkelingen tot en met 2016.

Ontwikkelen van deskundigheid
De site www.oldaction.nl  is mede gebaseerd op vele ontwikkelingsonderzoeken op het gebied van Sport, LO, werk en leefstijl die sinds 2000 zijn uitgevoerd. Alle kennis en inzicht - in theorie en praktijk - daarover is opgenomen en wordt voortdurend geactualiseerd. Voor (aanstaande) kartrekkers, coördinatoren en leefstijlcoaches is de Leidraad 'Zelfontwikkeling voor 55-plus Sport en Leefstijl'   (te vinden bij WERKWIJZE) een goed handvat voor een al doende deskundigheidontwikkeling. De site stimuleert persoonlijke ontwikkeling op het gebied van 55-plus Sport & Leefstijl op ten minste twee niveaus (mbo en hbo). Onze boekpublicaties^2,3 zijn hiervoor een basis.
Onze ‘visie en missie’ is in verschillende bijdragen op de site te vinden. Vooral bij de links TYPERING, ANDERS SPORTEN en ACTIEVE LEEFSTIJL. Dit naar keuze van u als opleidingsmanager of opleider.

Een opleiding of opleider kan dit pdf-bestand verder ‘op maat’ maken inclusief de aan het einde van de tekst opgenomen opdrachtvoorbeelden. Veel hangt af van de plaats van dit onderdeel in het opleidingsprogramma en de omvang aan studiebelasting. Dit zal variëren van 40 tot 160 uur.      

Plaats en omvang van deze innovatie
De kern van de innovatie is op de site beschreven bij HOME. De landelijke toename van ‘clubs’ op het gebied van 55-plus Sport & Leefstijl, gaat gestaag door. Het enthousiasme van deelnemers, kartrekkers en coördinatoren op onze ‘visie en missie’ is groot en biedt veel perspectief.

Plaats in een opleiding. Dit onderwerp of thema kan een studieopdracht voor een individuele student zijn. Het  kan ook onderdeel zijn van een breder programma, zoals Sport & Leefstijl in de verschillende levensfasen, of van een verwant thema- of vakgebied, zoals: Sport- en Bewegingsdidactiek/Agogiek, Verandermanagement, Gezondheidsbeïnvloeding, Wellness of Breedtesport. In combinatie kan het ook onderdeel zijn van een afstudeervariant (binnen MBO) of minor (binnen HBO). Deze innovatie voor 55-plussers is zowel op inhoud als wijze van deelnemen in een eigen (sport)club gericht. Deze dubbele gerichtheid en de te verwachten mix aan niveaus en interesses, maakt het didactisch begeleiden nogal belangrijk. Indirect coachen, samen problemen oplossen, optimaal presteren, omgaan met verschillen, zijn hiervan enkele aspecten. Een didactische setting in een opleiding, heeft dan ook veel voordeel. Maar ook het verkopen c.q. de public relations van deze innovatie, speelt een belangrijke rol. We gaan ervan uit dat een opleider een groep studenten zal begeleiden inclusief het geven van introductielessen. We zijn, als OLDACTION, gaarne bereid als klankbord voor een implementatie in de opleiding te fungeren
Omvang. In de ‘Bouwstenen…’ zijn diverse opdrachten opgenomen zodat het geheel een zelfstudieopdracht kan zijn. In combinatie met colleges, praktijk- of onderzoek- en stageopdrachten maakt het geheel nog meer inhoudsvol. De omvang kan dan ook - naar keuze van de opleiding -  variëren van 40 tot 160 studiebelastinguren. Het lezen van ‘Bouwstenen…’ kost in combinatie met een studietaak (zie het bestand) veertig uur. Colleges of zelfstudie, lezen van ‘Bouwstenen’ en een stage- of praktijk(onderzoek)opdracht kunnen variëren van 60-160 uur. Gezien het vernieuwende karakter is dit 55-plus Sport & Leefstijlprogramma zowel op niveau vier als vijf te behandelen, Naar ons idee geschikt voor derde of vierdejaars mbo en hbo- studenten. 

We hebben al enkele voorlopers. Een implementatie in het hbo - programmaontwikkeling - is van start gegaan bij drie opleidingen van de HAN, Sport & Bewegen in Nijmegen. Deze wordt geïnitieerd door Robbert Plass: robbert.plass@han.nl samen met opleidingsmanagers van Sport, Gezondheid & Management, Sport & Bewegingseducatie en Lifestyle & Health Promotion.  
In het mbo is voor 55-plus Sport & Leefstijl plaats ingeruimd bij het CIOS-Goes. Initiator: Joop Kools: jkools@scalda.nl  en bij Sport & Bewegen- LANDSTEDE- Harderwijk en Zwolle is de initiator Goos Karsten en Debora van Houdt.

Wat is ons voorstel?

Als u onze ‘visie en missie’ ten aanzien van dit potentiële werkgebied deelt, is aan u de keuze welke plaats en omvang dit thema in het opleidingsprogramma krijgt. Opleiders begeleiden studenten. Beide kunnen zich verder via onze site informeren.

Als er geen ruimte in het opleidingsprogramma aanwezig is voor een regulier aanbod, wilt u geïnteresseerde studenten dan op het bestaan van onze site wijzen? Onze boekpublicaties² zijn wellicht interessant voor uw opleidingsbibliotheek.

We zijn gaarne bereid u persoonlijk verder te helpen. U kunt ons daarvoor per mail benaderen info@oldaction.nl of telefonisch: 0341 554571. 
Met collegiale groet, Edwin Timmers, projectleider OLDACTION.

Literatuur

1 Sociaal Cultureel Planbureau (2006a). Rapportage ouderen. Veranderingen in de leefsituatie en levensloop van ouderen. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau.
Sociaal Cultureel Planbureau (2006b). Investeren in vermogen. Sociaal en cultureel rapport 2006. Den Haag.
Sociaal Cultureel Planbureau (2010a). Rapportage sport 2010. Sport: een leven lang. Den Haag/ ’s Hertogenbosch: SCP / Mulierinstituut.

Sociaal Cultureel Planbureau (2010b). Wisseling van de wacht: generaties in Nederland. Den Haag: SCP. 

2 Timmers, E. (2007). Voor applaus moet je het niet doen! Ontwikkelen van (beter) leren sporten en bewegen! Baarn: De Vrieseborch/Tirion.
Timmers, E. (2010). Sport op maat. Handreikingen voor een fysiek en mentaal actieve leefstijl van je 35e tot je 100e. Nieuwegein: ARKO Sports Media.
Timmers, E. (2012). Activo's doen het anders, op maat en zeker na hun 50^e . Een praktische filosofie voor een fysiek en mentaal actieve leefstijlontwikkeling . Nieuwegein: ARKO Sports Media.  
3 OLDACTION (2014). Bouwstenen van een sociale innovatie voor 55-plus Sport & Leefstijl