Clubontwikkeling in fasen  

Samenvatting. Het ‘nieuwe’ of het ‘anders’ sporten door 55-plussers is een kwestie van gezamenlijk beleven leren en ontwikkelen. Zelfstandig, sportgericht, op maat, optimaal sporten (en dagelijks bewegen) in een naar niveau en mogelijkheden uiteenlopende groep van 55 –plussers (de mixgroep) is de trend die de nieuwe generatie (geboren in de jaren veertig, vijftig en begin zestig) ambieert. Het elkaar begeleiden of coachen stimuleert het gezamenlijk beleven, leren en ontwikkelen. Een sociale innovatie op sport- en leefstijlgebied.  

Lees- en plan-/praktijkniveau 1 & 2 voor kartrekker, coördinator en/of leefstijlcoach.

De tijd is rijp voor een sociale innovatie op het gebied van 55-plus Sport & Leefstijl. De nieuwe generatie streeft naar een fysiek en mentaal actieve, maar ook vitale en zinvolle, leefstijl. Hiermee wil ze heel lang ‘midden in de samenleving’ (blijven) staan. Een actieve participatie aan en in clubs, netwerken of leefgemeenschappen, is daarvoor voorwaarde. Actief zijn betekent onder andere dagelijks veel en gevarieerd bewegen en sporten, maar ook veel en samen beleven, leren en ontwikkelen. Ontwikkelen is toekomstgericht en betekent investeren in jezelf, in de relaties met anderen, in omgevingen en in het inspireren van anderen. Ze wil dat zelf regelen en ontwikkelen. De instelling van de ‘nieuwe’ generatie is heeft anders dan die van de vooroorlogse of ‘oude’ generatie. Maar wijkt weinig af van de toekomstige generatie. De nu nog vijfendertig tot vijftigjarigen. Een groep ‘op leeftijd’ en ongeacht geslacht samenstellen, vereist het goed omgaan met verschillen in niveau, (fysieke en mentale) mogelijkheden en interesses. Dat geldt voor zowel sport-, studie- of ontwikkel-, culturele- als hobby- of reisclubs. De kartrekker is deelnemer en regelaar tegelijk. De katalysator in zo’n club.

Fasen in clubontwikkeling
Onze visie en missie op het gebied van 55-plus Sport & Leefstijl is een sociale innovatie, een vernieuwende benadering. Een innovatie die mensen uit deze generatie in principe zelf(standig) en samen vorm en inhoud kunnen geven. Die samen nog wel ervaren, geleerd en ontwikkeld moet worden. Deze weg kost de nodige tijd en het eindplaatje is niet eenvoudig en eenduidig te schetsen. Persoonlijke perspectieven kleuren een totaalidee in. Deelnemers aan zo’n veranderproces krijgen (gefaseerd) informatie en voorbeelden van ‘good practice’, waardoor ze gaan verlangen naar dat eindplaatje van ‘de eindeloze zee’ ….

Wanneer je een schip wilt gaan bouwen… Breng dan geen mensen bijeen… Om timmerhout te sjouwen… Of te tekenen alleen… Voorkom dat ze taken ontvangen… Deel evenmin plannen mee… Maar leer eerst mensen verlangen naar de eindeloze zee! (Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944). La Citadelle).

Toch is er wel een ‘weg’ (hoofdlijnen) ‘naar die eindeloze zee’ aan te geven. Die weg kost naar verwachting twee tot drie jaar en de ontwikkeling (de mate en de snelheid) is afhankelijk van kartrekker en deelnemers, hun mogelijkheden en het verloop van het clubproces. Globaal zijn de volgende ‘fasen in 55-plus clubontwikkeling’ of ‘ontwikkelingsniveaus van 55-plussers’ te onderscheiden.

Onze visie en missie op 55-plus Sport & Leefstijl is voor de nieuwe generatie vernieuwend. Afhankelijk van de ontwikkel- en organisatiekwaliteiten van deelnemers en kartrekker verloopt zowel de ontwikkeling van de groep, de deelnemer als de kartrekker, geleidelijk en in fasen. Al doende verscherpt zich het beeld van de meer ideale lokale sportclub voor die nieuwe generatie.  

Het concept van ‘Actief leven, leren en ontwikkelen’ dat we als basis voor de aanpak van ’55-plus Sport & Leefstijl’ hanteren, vereist een goede scholing van de begeleiders, lesgevers of kartrekkers.  Zelfontwikkeling is nodig. Ook voor de ervaren en/of kwalitatief goede begeleider kost het verwerven ervan twee tot vier jaar praktijkontwikkeling. Van elkaar bijpraten over de eigen ervaringen, leer je als kartrekker veel. Maar ook van het samenwerkend sporten met de deelnemers. Besef dat het om zowel de inhoud (sportvorm of beweegactiviteit)  als de ‘wijze van deelnemen’ gaat (beleven, leren en ontwikkelen plus alleen of samen oplossen van sportproblemen). Maak per seizoen duidelijk wat, hoe en waarom we aan het einde iets zouden moeten kennen en kunnen: ‘het totaalplaatje als eindeloze zee’. De ‘weg naar die eindeloze zee’ kost – als steeds naar verbeteren of optimaal presteren wordt gestreefd - twee tot vijf jaar ontwikkelingstijd. We hebben onderzocht hoe zich dat bij vijfhonderd 'clubs' in de loop van de tijd ontwikkelt. ‘Clubs’ ontwikkelen zich in de loop van de tijd in fasen. Gemiddelde kwaliteiten of competentie van kartrekker en de groepsleden bepalen de ontwikkelingsmogelijkheden. Daarbij is ook de instelling van belang: het optimaal willen presteren (in de zin van leren en ontwikkelen) én ervaren. Bij ‘ideaal functioneren’ en als de groep grotendeels bij elkaar blijft, duurt zo’n traject al gauw twee tot vier jaar voor het resultaat in product en proces wordt ervaren. Clubontwikkeling verloopt – zo hebben we geconstateerd - in de praktijk al gauw in vier fasen en op twee niveaus. Deze Fasen zijn als volgt te typeren……Onderzoek naar het ultieme ‘verlangen’
Ontwikkelingsonderzoek naar inhoud en ‘wijze van deelnemen’ hangt sterk af van de interesse, betrokkenheid, gemotiveerdheid en de mogelijkheden van deelnemers en kartrekkers. Als de activiteit of de groep aanspreekt en ze lekker bezig zijn, is er al vaak sprake van ‘voldoende tevredenheid’. We streven naar inhoud en ‘wijze van deelnemen’, die het zelfstandig, zelfsturend en zelfverantwoordelijk handelen benadrukt. Het ‘verlangen naar deze eindeloze zee’ moet door de kartrekker voorbeeldmatig worden geschetst om als doel voor de deelnemer te blijven functioneren. Eigenlijk moet je als kartrekker elke deelnemer met enige regelmaat ‘ontevreden’ over proces of resultaat maken. Voor clubevaluatie is een typering naar niveau 1 of 2 voldoende.
Voor sportgericht en op maat werken zie ANDERS SPORTEN en SPORTVORMEN. Over zelfstandig samen beleven, leren en ontwikkelen en optimaal presteren is informatie te vinden bij TYPERING en met name de teksten die gaan over ‘leren en ontwikkelen’. Zie verder bij SPORT ONTWIKKELEN. Als de mogelijkheden tot interactie en wederzijdse begeleiding ontstaan dan zijn ook grote onderlinge niveauverschillen geen probleem meer. De groep lost die problemen steeds beter op. Nadere uitwerking is te vinden bij TYPERING Beleven. leren en ontwikkelen van totaalplaatjes!; Zelf en samen Leren & Ontwikkelen! ; Fysieke en mentale coördinatie bij het sporten na je 55e!

Fase 1 – Niveau 1. Hangt samen met het eerder beschreven clubdeelnameniveau 1. Je beweegt of sport enkele keren per week alleen of in clubverband. Je neemt onder andere deel aan een ‘55-plus sportclub’ met sportgerichte inhoud, activiteit of taak die je plezier en een totaalervaring geeft. De 55-plus ‘mix- of gemengde club’ is nog beperkt in onderlinge verschillen naar niveau, mogelijkheden en interesses. Mannen en vrouwen sporten wel samen. 
Het op maat sporten gebeurt vooral door het aanpassen van sport-, spel- en speelregels aan de groep, team of individuele sporter. Eind(sport)vorm overheerst. Sporten betekent al wel beleven, leren en ontwikkelen, maar is nog een persoonlijke keuze. Elkaar begeleiden is nog beperkt. De kartrekker stimuleert dat wel.
Fase 2 – Niveau 1. Hangt samen met het eerder beschreven clubdeelnameniveau 2. Je beweegt of sport dagelijks, enigszins gevarieerd en ‘breed’/allround. Dat gebeurt dan overwegend met een naar gevoel ‘gemiddelde inspanning of belasting’ (vijftig procent van je (coördinatie)mogelijkheden). En nog beperkt optimaal. Van optimaal functioneren is bij het sporten sprake als de inspanning of belasting op driekwart van je persoonlijk maximale - en nog vooral - fysieke mogelijkheden plaatsvindt. Dat vindt binnen een gemeenschappelijke activiteit plaats. De activiteit zelf wordt naar vermogen uitgevoerd. Voor het cognitieve en sociale leren (elkaar begeleiden) en ontwikkelen/leren hoe te leren zijn schema's, werkpatronen en vuistregels nodig. Met gebruik daarvan wordt een begin gemaakt.
Er is sprake van een meer naar niveau, mogelijkheden en interesses gevarieerde mix club van mannen en vrouwen, gezonde sporters en sporters met fysieke beperkingen. De kartrekker stimuleert het elkaar begeleiden, gebruikt dat om de voorbeelden daarvan in de groep te bespreken. 
In periodiek werkoverleg (over opvallende ervaringen) delen kartrekkers - in groepjes van drie of vier - ervaringen met elkaar. De coördinator regelt en stimuleert dit - vooral inhoudelijke - overleg. 

Fase 3 – Niveau 2. Clubdeelnameniveau 2 en 3. Dagelijks komt het sporten een tot twee uur en ‘matig intensief’ aan bod. Het optimaal inspannen – en de eigen coördinatiemogelijkheden - worden meer gekoppeld aan de aard of structuur van een activiteit. Coördinatieniveaus worden gekoppeld. Geeft een activiteit de mogelijkheid om voldoende motorisch, sociaal/affectief en/of cognitief te leren? Het gaat om de samenhang van beleven/ervaren, het ‘hoe’ van het leren en het ontwikkelen (leren hoe te leren). De aandacht daarvoor bij deelnemers en kartrekker neemt steeds meer toe. Sportproblemen worden meer samen (in groepjes) en systematisch opgelost. Elkaar begeleiden c.q. coachen vindt bewust in time outs of na afloop plaats.
Fase 4 – Niveau 2. Nog meer overeenkomst met clubdeelnameniveau 3. Er vindt verdere verdieping plaats in de ‘wijze van deelnemen’. Hoe ontwikkel je zelf en samen – door samenwerking en het elkaar begeleiden - een activiteit? Op maat en optimaal fysiek, sociaal en mentaal functioneren vind door zo/n 'totaalplaatje' plaats en door de cyclus van individueel en samen beleven, leren en ontwikkelen. Deze meer zelfstandige sportontwikkeling vereist nadrukkelijk het toepassen van schema’s, werkpatronen en vuistregels. Daarmee is de zowel de fysieke als mentale coördinatieontwikkeling van het voorgaande afhankelijk. 

Een voorbeeld van een 'ideale' sportclub voor 55-plussers.... Kanoclub ‘De Dolfijnen’ in Harderwijk 
Voor 55-plussers is niet alleen de activiteit zelf van belang, maar vooral ook ‘de wijze van deelnemen’. Het is daarom aan te bevelen daarin duidelijk te zijn door bijvoorbeeld over het volgende het nodige te zeggen….. 

1. Is de sportvorm veranderd om een op maat sporten mogelijk te maken? 2. Wordt er rekening gehouden met verschillen in sportniveau, de gewenste optimale inspanning en de manier waarop kan worden gesport (bv. sporten voor de gezelligheid of om te presteren)? 3. Is zelfstandig samen (kartrekker en groep) organiseren en beleven, leren, ontwikkelen mogelijk? 4. Is de intentie van de groep vooral gericht op het goed omgaan met verschillen van elkaar en op samenwerking? 5. Is de overheersende instelling op het sporten recreatief-belevingsgericht met behoud van het sportgericht presteren?

Onderstaande vereniging geeft daarvan een mooi voorbeeld….

Kano’en voor 55-plussers: wat kan ik verwachten?

Geniet u van het sportief bezig zijn op het water in de mooie natuur? Van een sport die zowel individueel is uit te voeren als in groepsverband? Dan is kajakken mogelijk iets voor u! Kanovereniging Dolfijnen in Harderwijk laat u graag kennismaken met deze unieke watersport op de mooiste waterwegen die Nederland rijk is. En mogelijk zelfs daar buiten!

Waarom is kajakken geschikt voor u als 55+er? Vijf argumenten op een rijtje.

·         Met een kleine basisinstructie is de sport niet blessure gevoelig

·         De sport is zo uitdagend te maken als u zelf wil, passend bij uw eigen wensen en mogelijkheden. U kunt de uitdaging zoeken in het soort kajak en het soort water dat u bevaart en uiteraard de afstanden en de intensiteit

·         Kano’en vereist een actie van het hele lichaam en benut uw coördinatie optimaal.

·         De sport is vooral op beleven gericht, maar kan ook een wedstrijd omvatten.

·         Kanovereniging Dolfijnen staat bekend als een gezellige vereniging. Je treft er je vrienden.

Kanovereniging Dolfijnen is vooral recreatief gericht. Iedereen vaart op eigen niveau en volgt een eigen vaartraject. Begeleiding is mogelijk als dat wordt gewenst, maar verder kunt u alles zelf – en ook samen - regelen.
Het ledenbestand varieert dan ook van gezinnen met jonge kinderen tot ouderen. Ons oudste lid is 84 jaar! Ieder lid heeft een eigen sleutel en dus kan iedereen op zelf gekozen momenten van deze sport genieten. Er wordt veel georganiseerd, maar u heeft alle vrijheid om daaraan wel of niet aan deel te nemen. U kunt ervoor kiezen alleen of met een partner te gaan varen of een eigen groepje te vormen. Ons advies is - uit veiligheidsoverweging – om liefst met minimaal twee personen te gaan varen. U kunt een eigen kajak stallen of er een huren. Als lid kunt aan de georganiseerde activiteiten deelnemen. Onze clubavond is de vrijdagavond. Er zijn die avond lessen en een keer in de maand is er een gezamenlijke maaltijd die op vrijwillige basis door één van de leden wordt verzorgd. Dat voor de prijs van slechts drie euro. Daarnaast worden er vele tochten en kampen georganiseerd, zijn er theorieavonden over diverse onderwerpen en enkele ‘niet vaar’-activiteiten, zoals een barbecue, wandelingen, klusdagen en jeugdactiviteiten.

Het zomerseizoen loopt van april t/m september. Het winterseizoen van november t/m maart. Tijdens het winterseizoen kan elke zondag gebruik worden gemaakt van het zwembad de Sypel. Van 9.00 uur tot 10.00 uur werkt men aan technieken, wordt er gezwommen of worden de contacten bijgehouden. Voor wie wil afsluitend is er een bakje koffie of thee op de vereniging. Ook in de winter wordt er nog al eens een tocht gevaren voor mensen die hier behoefte aan hebben.

De vereniging beschikt over diverse huurkajaks, met daarbij behorende spatzeilen, peddels en zwemvesten. Ook zijn er door leden enkele anoraks (wind/waterjack) en long-johns (neopreenpak) gedoneerd. De vereniging beschikt ook over enkele tweepersoonskajaks, leuk om bijvoorbeeld samen met uw partner of maatje de sport te beoefenen.

Wat heeft u nodig om met deze sport te beginnen?

·         Een zwemdiploma. Kleding dat niet zwaar wordt in combinatie met water. Denk hierbij aan een trainingsbroek of een legging, geen spijkerbroek. Een lang of kort t shirt en een dun jack of trui. Dit alles afhankelijk van de weersomstandigheden. Eventueel regenkleding tegen wind en opspattend water. Waterschoenen of gympen die nat mogen worden. Een handdoek en droge kleding voor na die tijd.

Wat kost deze sport?

Als beginner kunt u gebruik maken van huurmateriaal. U krijgt alle tijd om uit te proberen of deze sport iets voor u is. Bij aanschaf van eigen materiaal variëren de kosten. Nederland heeft een zeer grote kanodealer, Arjan Bloem. Hier kunt u tegen elk budget slagen voor een geschikte uitrusting. Ook tweedehands is veel mogelijk, zowel binnen als buiten de vereniging. U kunt advies van ons krijgen zodra u zelf een kajak of materiaal wilt aanschaffen.

Het lidmaatschap bedraagt per jaar (maar u kunt ook per maand betalen) en voor een persoon per adres: € 52,90. Voor twee of meer personen per adres: €105,80. Dit ongeacht hoeveel gezinsleden er verder lid van de vereniging zijn. De huur van een kajak is per jaar: €36,00. De contributie van de kanobond is per jaar en tot 18 jaar €8,50, voor een seniorlid €22,00, samenwonend €29,00, gezin €34,00. Eenmalige bijkomende kosten: Inschrijfgeld € 2,25 en borg sleutel: € 12,50.
Voor verdere informatie over prijzen, statuten, en andere vragen kunt u terecht op onze website www.kvdolfijnen.com  of neem contact op met het secretariaat: Kano Vereniging Dolfijnen, t.n.v. secretaresse Coringe Kwakman, Dr. Scheurerlaan 32
3853 KB Ermelo. Telefoonnummer: 06-33718789 of Email: coringe.van.vliet@gmail.com

Bent u nieuwsgierig geworden? Kom dan eens langs om vrijblijvend en kosteloos kennis te maken op onze nieuwe locatie. Na 46 jaar zijn wij sinds november 2013 te vinden aan de Strekdam 51, naast het strand van het Dolfinarium. In April 2014 starten we daar voor het eerst ons buitenseizoen. Het is een locatie met een geweldig uitzicht en met water voor de deur en dat alles dichtbij de te realiseren plannen voor het beeldbepalende Waterfront. Als alles af is peddelen we met de kajaks tussen de woonwijken door het vrije water op. Vaart u mee?